 |
|
|
|
|
Ruch lodowców
Jeśli czytałeś już o ruchu lodowca, ale nadal masz problem z wyobrażeniem sobie tego procesu, przejdź od razu do "wojna bałwanków".
Poniżej przedstawiamy temat w bardziej klasycznej formie:
Ruch lodowca pojawia się w sytuacji, gdy na polu firnowym stale przybywa śniegu, który ulega stopniowo przekształceniu w lód lodowcowy. Wskutek narastania warstw lodu jęzor lodowca posuwa się naprzód, poniżej granicy wiecznego śniegu.
Jego czoło jednak może zachowywać się różnie w zależności od temperatury. Jeśli ilość nowego lodu jest większa od ilości topniejącego lodu, czoło przesuwa się do przodu. W stanie równowagi czoło będzie stało w miejscu, gdy zaś topnienie przeważy, będzie się cofało mimo ciągłego napływu mas lodu. Stąd też w lodowcu wyróżniamy strefę akumulacji, gdzie gromadzi się śnieg i lód, oraz strefę ablacji, gdzie się topi. Na granicy tych stref znajduje się linia równowagi.
Ocieplenie klimatu powoduje przesuwanie się w górę linii równowagi i w ten sposób cały lodowiec może się znaleźć w strefie ablacji, czyli po prostu się stopić. W ten właśnie sposób zanikły lodowce w Tatrach i Karkonoszach pod koniec ostatniego zlodowacenia.
Podobne zjawisko możemy obserwować na przykładzie największego lodowca Austrii –Pasterzen Kees (Pasterze). W 1856 roku (pod koniec chłodnego okresu pomiędzy XVII a XIX wiekiem, kiedy to lodowce powiększyły swoje rozmiary po średniowiecznym ociepleniu klimatu i zmniejszeniu się ich objętości), w czasie wizyty cesarza Franciszka Józefa, lodowiec ten sięgał do brzegu platformy widokowej i miał 11 km długości. Obecnie skurczył się o 2 km, a jego objętość zmniejszyła się dwukrotnie. Grubość zmalała średnio o 5 m. Od czasu wizyty cesarza, na cześć którego miejsce to nazwano Franz-Josefs-Höhe, średnia temperatura powietrza wzrosła o 1,5oC. Przewaga topnienia nad dostawą lodu z wyższych partii lodowca powoduje, że jego czoło cofa się rocznie o kilkanaście metrów. Szacuje się, że lodowiec może zaniknąć za około 80 lat. W pobliżu lodowca umieszczono tablice informujące o zmianach jego zasięgu. Zmiany te można zresztą dostrzec, obserwując stosunkowo świeże wały moren.
Obecnie najdłuższymi lodowcami górskimi są: lodowiec Beringa (USA, Alaska – 203 km), lodowiec Hubbarda (Alaska – 122 km), Malaspina (Kanada, Góra Św. Eliasza – 113 km), lodowiec Fedczenki (Tadżykistan, Pamir – 77 km).
|
|
